Zorgboeren kunnen dingen organiseren die op andere plekken lastig zijn, maar die heel hard nodig zijn in vergrijzend Nederland. Daarom werd er 13 mei een conferentie georganiseerd onder de titel Zo kan het ook! Als voorloper op de landelijke dag op de zorgboerderij op 1 juni. Op zorgboerderijen is rust, ruimte en regelmaat, wat een heilzame werking heeft op verschillende doelgroepen wat de zorgdruk verlaagt. Ook werken zorgboeren met kernwaarden, die bewezen effecten hebben. Zoals ‘Ik krijg de kans om te leren’ en ‘Ik kan kiezen uit nuttig werk’ of ‘Ik word gezien en gehoord’.
Demografie
Tamara van Ark kwam als voorzitter van de Federatie Landbouw en Zorg waar bijna 1000 zorgboeren bij zijn aangesloten inzicht geven in de demografische ontwikkelingen. Die laten zien dat de vergrijzing een grote uitdaging betekent voor het zorgstelsel. “In deze regio moeten de gemeenten opnieuw keuzes maken hoe de praktijk ingericht moet worden. De wereld van de gemeente en de wereld van zorg aanbieders hebben ieder hun eigen ratio. Wij doen als zorglandbouw ons best te laten zien wat we leveren, transparant te zijn en kwaliteit te leveren. Vanuit gemeenten kun je standaardiseren. De gemeente wil zicht op wat er gebeurt. Ik zou willen adviseren als gemeente steeds vooruit te kijken en denken: als ik blijf doen wat ik doe, kom ik dan dichter bij het doel? Elkaar begrijpen is heel belangrijk. Er mag meer vertrouwen komen, op basis van controles. Er wordt getoetst door middel van het keurmerk en zorgboeren werken aan kwaliteit door de Academie van zorglandbouw, waar zorgboeren zich blijvend scholen.”
Centralisatie
Anja Prins kwam als wethouder van de gemeente Apeldoorn en als Lid VNG commissie jeugd en zorg collega’s op de bijeenkomst voorbereiden op het vooruit kijken in de tijd. “De politiek is vandaag en morgen, maar de problemen die op ons afkomen vragen nu om actie.” Ze ziet dat innovaties soms worden tegengewerkt door de muren tussen de verschillende zorgwetten. ”Het zou goed zijn als we onderling kunnen verrekenen, maar dat blijkt in de praktijk lastig.”
De zorglandbouw kende ze nog niet zo goed, maar die kan volgens haar zoektocht op ChatGPT zeker een rol spelen als aanvulling in het zorglandschap. Wel ziet ze het vervoersprobleem voor zorgboerderijen ‘in the middle of nowhere’ en ze ziet dat gemeenten met minder aanbieders willen werken, wat pleit voor verdere centralisatie van de zorglandbouw. Iets waar de WMO-tafel het later niet zo mee eens was. ”Consulenten van gemeenten hebben toch de behoefte om de uiteindelijke locaties zelf ook te kennen, ook als er een tussenpersoon tussen zit”, zei zorgboer en deelnemer Jan Tackenkamp. Ook bij de tafel over ouderenzorg was de conclusie dat het aantal aanbieders niet is afgenomen en dat dat in de toekomst ook niet zal gebeuren.
Concrete bijdragen
Max Arends vertelde als voorzitter van de Verenigde Zorgboerden Oost-Gelderland iets over de cijfers daar: 30 zorgboeren bieden 1000 mensen zorg. Dat zijn allerlei doelgroepen: kinderen, jongeren, ouderen, mensen met niet aangeboren hersenletsel en met een beperking. In filmpjes was te zien wat er gebeurt op de zorgboerderij: een deelnemer met Niet Aangeboren Hersenletsel leert als kok en krijgt een baan, kinderen komen tot leren op de jeugdzorgboerderij en ouderen met dementie vinden dagstructuur en beweging. Uit een presentatie van een onderzoek van Wageningen UR bleek dat 80% van de kinderen via de zorgboerderij weer naar school gaat.
Tafelgesprekken
In gesprekken aan ronde tafels gingen zorgboeren en beleidsmakers met elkaar in gesprek. Bij de tafel over participatie was er de roep om instellingen te financieren in plaats van de verantwoording op mens-niveau. Dat is goed voor diverse doelgroepen, wiens zorgvraag daarmee kleiner wordt. Directeur van de Federatie Landbouw en Zorg Maarten Fischer begeleidde de tafel. “We zoeken samen naar manieren om mensen maximaal mee te laten doen in de samenleving, en we moeten vooral ook kijken hoe de overgangen en mengvormen tussen gewoon leven, aangepast meedoen en zorg mogelijk te maken. Een voorbeeld hiervan zijn zorgboerderijen die een soort buurtfunctie kunnen vervullen waarbij vrijwilligers, medewerkers, mensen in de arbeidsintegratie, mensen met een geïndiceerde zorgvraag samen zijn en iedereen zijn kans krijgt om er echt bij te horen en mee te doen binnen zijn of haar vermogens.” Indicatieloze dagbesteding werd als voorbeeld genoemd als basis waarop dit mogelijk is.
Bij de jeugdzorg is een hoofdbreken hoe onderwijs op de zorgboerderij gefinancierd kan worden. Bij zorgboerderij De Bult speelt de school een rol in de begeleiding en draagt zo bij, terwijl de gemeente het zorgstuk financiert. Dat is echter niet overal het geval en ook is er wet- en regelgeving die een terugkeer naar school via de zorgboerderij soms tegenwerkt.
Rondleiding voedselbanktuin
Na afloop was er een rondleiding door zorgboer Falco Janssen. Hij liet een overweldigende hoeveelheid moestuinbedden zien waarmee 500 mensen via de Voedselbank-markt aan verse groenten komen, geteeld volgens het natuurvriendelijke systeem van The Market Gardener van Jean Martin Fortier.
Aan de slag
De aanwezigen bleken allemaal geïnteresseerd in goede voorbeelden en willen met elkaar aan de slag voor een goede plek van de zorglandbouw in het zorglandschap. Daarmee was het voor de organiserende Federatie Landbouw en Zorg en de Verenigde Zorgboeren Oost-Gelderland een geslaagde middag. Mensen die nieuwsgierig zijn welke info er werd gedeeld, kunnen mailen naar tjitske.ypma@zorgboeren.nl voor toegang tot alle presentaties. In deze powerpoint over zorglandbouw (15 min) zitten ook de getoonde filmpjes verwerkt. Achterhoeks nieuws was ook aanwezig en deed verslag. Ook maakte Omroep Gelderland achteraf nog een aflevering over zorglandbouw.
