Buitengewoon leren (BGL) is het educatieve programma van zorgboerenorganisatie Landzijde in Noord-Holland. 7 november vierde Landzijde het 5 jarig jubileum van BGL. Tijdens een officieel deel kwamen professioneel betrokkenen zoals gemeenten, samenwerkingsverbanden en schooldirecteuren bijeen om over de verduurzaming van BGL te praten. Daarna was er een moment voor breder betrokkenen en werd er een jongleershow gegeven die inzicht gaf in het samenwerken met meer ballen in de lucht. Projectmedewerker Josien Stringer: ”Het was heel leuk en illustratief met de jongleur. Net als bij BGL gingen aanwezigen op een andere manier informatie opdoen.”
BGL kent twee varianten: een aanbod voor deelnemers aan de dagbesteding van alle leeftijden en een variant (BGL-Onderwijs) voor kinderen die de leerplichtige leeftijd hebben. In beide gevallen is het uitgangspunt hetzelfde: het recht om te leren is er voor iedereen. Via allerlei modules kan ieder op eigen niveau certificaten halen. Dit wordt bijgehouden in een online systeem. Bij BGL-Onderwijs is bovendien het uitgangspunt dat kinderen weer teruggaan naar school.
Onderzoeksresultaten gepresenteerd
Bij het jubileum feestje kwam Jan Willem Veerman als onderzoeker van de WUR de prille resultaten presenteren van het landelijke onderzoek ‘Iedereen binnenboord door de inzet van de groene leeromgeving’. Het definitieve rapport wordt binnenkort verwacht, maar er was alvast een factsheet gemaakt. Onderzoekers bevroegen 56 leerlingen op 11 onderwijszorgboerderijen via vragenlijsten en interviewden 21 leerlingen en hun ouders en leerkrachten over werkzame elementen bij het onderwijs op de boerderij. De vragenlijsten gingen over executieve functies, sociale vaardigheden en leervermogen en werden afgenomen bij aanvang, tussentijds en bij het verlaten van de boerderij.
Uit het onderzoek bleek dat 80% van de leerlingen weer instroomt in het onderwijs en dat met name de executieve functies en de sociale vaardigheden tijdens de boerderij-periode verbeteren. Het leervermogen liet een minimale toename zien, maar dat is volgens onderzoekers te verklaren uit het feit dat het een volgt uit het ander. Daarom worden er ook nog 50 leerlingen 6 en 12 maanden na afloop bevraagd over hoe het dan gaat.
Wat volgens het onderzoek werkt is de combinatie van een niet-schoolse “groene” omgeving en een pedagogische en didactische aanpak met veel aandacht voor ieder kind, waarbij het kind zich veilig en gehoord en gezien voelt. Daarnaast is de afwisseling tussen school- en boerderij-activiteiten helpend, zoals omgang met dieren en buiten zijn. De pedagogische aanpak is erop gericht dat een kind zichzelf leert kennen, leert begrijpen hoe zijn/haar gedrag op anderen overkomt, en dat het handvatten krijgt om ander gedrag aan te leren. De didactische aanpak kenmerkt zich door aansluiting bij ieders niveau en het zetten van kleine stapjes. Er worden dagelijks individuele doelen gesteld, die ook worden geëvalueerd. Hierbij krijgen leerlingen veel positieve feedback en complimenten. Dit alles leidt tot een beter zelfinzicht, een betere werkhouding, meer zelfvertrouwen en uiteindelijk tot persoonlijke groei.
BGL resultaten laten hetzelfde zien
Bij Landzijde herkennen ze deze inzichten, die ook aansluiten op eigen eerder onderzoek. Trees van der Maat, projectleider bij Landzijde: “ De boerderij biedt namelijk een hele fijne, veilige omgeving om bij te leren en in de praktijk leidt dat er regelmatig toe dat deelnemers na een poosje op de boerderij weer toe zijn aan ontwikkeling. Het zelfvertrouwen groeit en zij blijken in staat tot meer dan zij soms zelf voor mogelijk hielden. Wij bieden hen met BGL graag de mogelijkheid om zich te ontwikkelen.
Samen kwamen wij tot de conclusie: dagbesteding mag voor deze kinderen geen eindstation zijn. De boerderij biedt meer dan voldoende mogelijkheden om kinderen langzaam weer terug te laten keren naar onderwijs. Dat kan in hele kleine stapjes: samen lezen, rekenen en schrijven in een prikkelarme en groene omgeving. Samenwerken, ontdekken en ontwikkelen. Zodat een kind uiteindelijk weer het vertrouwen vindt om terug te keren naar een vorm van onderwijs.”
Goede samenwerkingen
Tijdens het Jubileum bleek ook nogmaals dat het succes van BGL ook het gevolg is van goede samenwerkingen. Landzijde werkt samen met partijen als de Samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs (in Noord Kennemerland, Waterland en Zaanstreek), onderwijsorganisaties als Ronduit Onderwijs (Alkmaar), de M.L. Kingschool (Purmerend, Waterland) en Agora Zaanstad, Jeugdzorg en alle betrokken gemeenten.