Geraldine Visser is docent en onderzoeker bij het lectoraat Goed Leven met Dementie van Hogeschool Windesheim. Zij is betrokken bij diverse projecten die gericht zijn op het ondersteunen van goed leven met dementie. Naast regulier onderzoekswerk doet ze met studenten ‘proeftuin’ onderzoekjes. Eén van die studentenonderzoeken resulteerde in een natuurinspiratiegids bedoeld om zorgverleners te inspireren hoe zij de natuur nog meer kunnen benutten voor mensen met dementie. Geraldine geeft, samen met andere collega’s van Windesheim, twee cursussen in de Academie: een basiscursus Goed leven met dementie en een cursus Omgaan met onbegrepen gedrag.
“De eerste cursus behandelt ook kort de medische achtergronden van de verschillende vormen van dementie, maar dat is niet het belangrijkste. We gaan leren focussen op wat er wel kan. Wie is iemand? Hoe was hij of zij vroeger en nu? Waar wordt hij of zij blij van? En wat heeft hij of zij nodig om goed te kunnen leven met dementie? Ook beeldvorming over dementie en communicatie en spanningen komen aan bod.
Ons onderzoek en onderwijs laat zien dat het de moeite waard is samen met de mensen in kwestie te kijken naar wat er wel kan en dat is ook de basis van de eerste cursus. Deze eerste cursus is ook geschikt voor mensen zonder ervaring.”
“In de tweede cursus, het omgaan met onbegrepen gedrag, proberen we de waarneming van zorgverleners aan te scherpen. Voorbeelden van onbegrepen gedrag zijn onrust, ontremd gedrag, argwaan, apathisch of agressief gedrag. Waar komt bepaald gedrag vandaan? Soms kunnen het lichamelijke factoren zijn zoals pijn of een urineweginfectie. We gaan kijken naar de lichamelijke en psychologische aspecten van de persoon met dementie zelf en naar de invloed van de fysieke en sociale omgeving. Dit doen we interactief en cultuursensitief (bewust van de cultuur, leefsituatie en geschiedenis van de persoon in kwestie).
We oefenen met praktische handvatten hoe het gesprek te voeren met mensen met dementie en naasten, hoe je samenspel met mantelzorg kunt organiseren én we geven ingrediënten voor het maken van een plan voor het omgaan met onbegrepen gedrag, waarbij samen beslissen centraal staat.
Een mooi voorbeeld van onbegrepen gedrag is mijn eigen opa. Hij werd altijd erg boos op de taxichauffeur als die hem ophaalde voor de dagopvang in het verpleeghuis. Daar zaten allemaal vrouwen die met handwerken bezig waren. Hij voelde zich daar niet op zijn plek. Hij was veel liever buiten aan het harken. Dat kon toen nog niet, maar als we zulke dingen nu weten, kunnen we er beter op inspelen. Zeker op een zorgboerderij.”
Onbegrepen gedrag heeft heel diverse oorzaken; het kan iets in de omgeving zijn, het kan te maken met hoe iemand met dementie benaderd wordt of er kunnen weer oude problemen opspelen. Het is soms een hele puzzel dit te achterhalen, maar als je het weet en je haalt de triggers weg, dan gaat het vaak een stuk beter. Je moet steeds waarnemen en reflecteren en met alle mensen rondom de cliënt en zeker ook met de cliënt zelf spreken.”
“In de cursus beogen we het observatietalent van zorgverleners te vergroten en in een rollenspel onbegrepen gedrag te analyseren. Er zal blijken dat er weinig vaste antwoorden zijn op het omgaan met moeilijk gedrag. Het is een kwestie van professioneel omgaan met spanningen, ernaar kijken, ze onderzoeken en er de beste keuzes in maken. Hierbij staat het belang van de mens met dementie voorop, maar wordt ook de mantelzorger niet vergeten. Voor deze cursus is ervaring wel vereist, want het is leerzaam om met elkaar casussen te bespreken.”
Kijk voor meer info over de basiscursus en over de vervolgcursus in de Academie