De afgelopen jaren neemt de aandacht voor dierenwelzijn toe. Niet alleen in Nederland, maar ook in Europa. Mensen ontwikkelen steeds meer respect voor dieren en ontstaat er een gevoeligheid voor dierenleed.
Dit uit zich enerzijds in meer regelgeving ter bescherming van het dierenwelzijn; denk aan het verbod op het couperen van staarten bij honden, paarden of schapen, het verbod op kippen in legbaterijen en verrijkte kooien, het verbod op het houden van nertsen en pelsdieren (door de uitbraak van Corona met 3 jaar vervroegd) en het onlangs aangenomen verbod om te fokken met herten in hertenkampen.
Anderzijds is dierenwelzijn steeds vaker onderwerp van maatschappelijk debat. Zo wordt het dierenwelzijn in de paardensport bijvoorbeeld steeds vaker ter discussie gesteld en is er veel kritiek op de veehouderij. Ook wordt er nagedacht over wetgeving rondom het niet meer alleen mogen huisvesten van kuddedieren zoals paarden en konijnen.
Veel zorgboerderijen hebben ook dieren. Soms als onderdeel van het agrarische bedrijf (veehouderij), soms alleen vanwege liefhebberij of ten behoeve van de deelnemers. Daarmee gaat het thema dierenwelzijn ook zorgboerderijen aan. Zorgboerderijen zijn bovendien een plek waar dieren (en dus ook het dierenwelzijn) heel zichtbaar zijn, doordat er vaak veel verschillende mensen op de boerderij komen. Niet alleen de deelnemers, maar ook ouders, verwanten, verwijzers, vrijwilligers etc komen op de zorgboerderij, dat vraagt om extra bewustzijn op dit thema.
Op de meeste zorgboerderijen is het uitstekend gesteld met het dierenwelzijn, maar toch kwam bij de Federatie in 2021 een signaal binnen van de NVWA dat zij in toenemende mate situaties tegen komen waarbij er niet voldoende kennis is over diergezondheid, of over de juiste balans tussen mens-dier interacties en dierenwelzijn. En ook vanuit de leden van de Federatie is duidelijk uitgesproken dat wij goede zorg voor mensen en dieren gelijk willen trekken. Een belangrijk onderwerp dus!
Dierenwelzijn in het agrarische bedrijf
Doordat op zorgboerderijen veel mensen komen, kunnen zorgboerderijen een belangrijke bijdrage leveren aan communicatie hierover richting maatschappij. Bijvoorbeeld door te laten zien wat er gedaan wordt aan het verbeteren van dierenwelzijn en uitleg te geven over de keuzes die een boer op zijn erf maakt. Als inspiratie hiervoor kunnen de 6 principes uit de ‘Zienswijze dierwaardige veehouderij’ van de Raad voor Dieraangelegenheden dienen:
- 1. Erken de intrinsieke waarde en integriteit van dieren: zie ze als wezens met gevoel die plezier en pijn kunnen ervaren.
- 2. Zorg voor goede voeding.
- 3. Biedt een comfortabele en veilige omgeving.
- 4. Waarborg een goede gezondheid
- 5. Maak het uitvoeren van natuurlijk gedrag mogelijk.
- 6. Stel dieren in staat om te reageren op veranderingen in hun omgeving.
Dierenwelzijn bij hobby-dieren en dieren die gebruikt worden in de sport
Dieren die op een zorgboerderij gehouden worden voor ‘de gezelligheid’ of hobby, hebben vaak een belangrijke emotionele waarde waardoor je hier graag extra goed voor wil zorgen. De factsheets die het Kwaliteitsbureau ontwikkelde samen met Van Hall Larenstein kunnen houvast bieden bij het verzorgen van deze dieren.
Ook in de sport worden al jaren dieren ingezet en ook hierover worden steeds meer kritisch vragen gesteld. De Raad van dieraangelegenheden schreef naar aanleiding daarvan de ‘Zienswijze Plezier voor mens en dier’ die onlangs verscheen. Hierin vertalen zij de 6 principes voor dierwaardige veehouderij (zie hierboven) naar dieren die worden ingezet voor sport, ontspanning en vermaak.
Dierenwelzijn in de zorg
Ook in de zorg krijgen dieren steeds vaker een rol en is dierenwelzijn dus een relevant thema. Dieren worden steeds vaker bewust ingezet om het welzijn van mensen te ondersteunen en te bevorderen. Een bekend voorbeeld is natuurlijk de inzet van een assistentiehond (zoals een blindengeleide hond), daarnaast kun je denken aan een hond die wordt ingezet om te leren lezen en paarden coaching. Als dieren worden ingezet in de zorg, dan worden dat dier-ondersteunde interventies genoemd. Hiervan is sprake wanneer een dier bewust, doelgericht en gestructureerd wordt ingezet als ondersteuning op het gebied van gezondheid, onderwijs en persoonlijke dienstverlening, met als doel een positief therapeutisch effect op mensen te bereiken. Internationaal wordt daarvoor de term Animal Assisted Interventions (AAI/AAA/AAT/AAC) gebruikt. Pas je dierinterventies op de zorgboerderij toe, dan kan de gedragscode van de Vereniging Aanbieders Dier en Zorg behulpzaam zijn bij het waarborgen van het dierenwelzijn, de veiligheid en het welzijn van de deelnemers en begeleiders die met de dieren werken.