Op boerderij Eben-Haëzer in Nieuw-Lekkerland verblijven 35 cliënten, maar mede-eigenaar Jasper Meerkerk spreekt liever van hulpboeren en -boerinnen. De leeftijd varieert van 6 tot 42 jaar. De meesten hebben gedragsproblemen, vaak veroorzaakt door ernstige ADHD en autisme. Voor de zorgtak maar ook voor wat agrarische werkzaamheden zijn 12 mensen in dienst, naast de vrouw van Jasper en zijn beide ouders.
Het bedrijf heeft 65 blaarkoppen op 45 ha land waarvan 12 ha natuur (NNN) en 14 ha intensief weidevogelbeheer. Weidevogels zijn naast de zorgboerderij de grote passie van Jasper. Hij is trots op de vele paartjes grutto’s, kieviten, tureluurs en scholeksters. Naast weidevogels hebben ook ijsvogels zich laten zien.
Jasper heeft al eerder wat fruitbomen geplant en er staan ook een paar honderd wilgen rond het bedrijf. Met ‘echte’ agroforestry, het planten van bomen in weidepercelen, wil Jasper landbouw en natuur dichter bij elkaar brengen. Heel concreet: de huismus vindt voedsel en beschutting in de bomen en struiken rond de boerderij en dat geldt ook voor de weidehommel. Ook de argusvlinder heeft baat bij agroforestry. De afwisseling van de kale grond rond de bomen, de paaltjes waar ze hun eitjes op kunnen afzetten, luwte- en zonneplekjes en de kruidenrijke graslanden zorgen ervoor dat alle facetten van hun leefgebied aanwezig zijn. De diversiteit aan bomen die zullen worden aangeplant zorgen voor een grote bloeiboog en biedt voedsel voor een grote diversiteit aan insecten en daarmee weer voor voedsel voor andere dieren. De (fruit)bomen rond de boerderij zullen ook het jachtterrein worden voor o.a. de steenuil en de kerkuil.
Op 13 december zullen de eerste fruitbomen worden geplant door schoolkinderen, samen met de burgemeester. Dit zijn oude appel- en perenrassen. Voor de aanplant werkt Jasper samen met ‘Natuur om de hoek’, een natuurfonds van SBNL. Het ontwerp voor de aanplant moest van Jasper wel aan een aantal voorwaarden voldoen. Zo moeten de bomen passen in het open landschap van de Alblasserwaard en geen nadelige gevolgen hebben voor de weidevogels. Ook moeten de bomen, op termijn, schaduw geven aan de blaarkoppen. Tenslotte moeten de bomen de agrarische werkzaamheden op het land niet in de weg zitten. Daarom is gekozen voor rijen bomen ter weerzijden van de boerderij, evenwijdig aan de sloten.
Jasper is blij met het vooruitzicht. “Agroforestry past in een meer natuurinclusief bedrijf. Ik vind het ook goed passen bij zorglandbouw. We zorgen voor een duurzame leefomgeving voor mens, plant en dier. Daarnaast is het planten van bomen ook een manier om meer burgers aan de boerderij te binden, bijvoorbeeld bij aanplant- en oogstdagen.”
Tekst: Marcel Vijn. Foto: Jasper Meerkerk. Marcel Vijn is onderzoeker bij Wageningen Research en betrokken bij onderzoek naar agroforestry.