De Wtza vereist voor zorgboeren met meer dan 10 zorgverleners die zorg verlenen vanuit de langdurige zorg (Wlz) of de Zorgverzekeringswet (Zvw), dat zij Intern toezicht . De Federatie werkt met een aantal andere brancheverenigingen samen om zorgboeren te helpen om te kijken hoe zij – indien nodig- intern toezicht kunnen vormgeven. Marius Buiting houdt zich als directeur van de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorg en Welzijn (NVTZ) intensief bezig met de kwaliteit van de zorg. We vroegen hem naar het belang van goed toezicht in de zorg. Een actuele vraag, zeker nu veel thuiszorgorganisaties een Raad van Toezicht (RvT) moeten hebben op basis van de Wtza.
“Bij zorgorganisaties staat het bieden van genezing of het verbeteren van de kwaliteit van leven altijd op de eerste plek: goed bestuur en toezicht helpt bij het leveren van die core business en moet je plaatsen in het belang van de cliënten. Want als het bestuurlijk niet goed gaat, heeft dat z’n weerslag op de patiënten. Een tante van mij was boven de 90 jaar oud en kreeg thuiszorg. Toen ging die thuiszorgorganisatie failliet en was zij daar de dupe van. Dat moet je niet willen.
Goed toezicht is dan ook essentieel voor de continuïteit van de zorg. Nu hebben we de situatie dat zorgorganisaties met meer dan 10 zorgverleners Intern Toezicht van tenminste drie personen moeten oprichten door de nieuwe Wet Toetreding Zorgaanbieders (de Wtza ). Het gaat hierbij ook om kleinschalige organisaties zoals een zorgboerderij. Vaak zijn de oprichters heel cliënt-gedreven: een groep betrokken mensen die vinden dat de zorg beter kan bijvoorbeeld.
Complexe vraagstukken
De dynamiek is hier anders dan bij grotere organisaties: ik vergelijk ze weleens met familiebedrijven. Heel gedreven, enthousiast en inhoudelijk sterk. Tegelijkertijd zijn het mensen die niet altijd van pottenkijkers houden. Dat maakt het lastig om toezicht te accepteren. Maar bijvoorbeeld als de organisatie snel groeit, komen er toch wat complexe vraagstukken naar boven waar ze hulp bij kunnen gebruiken. Waar vinden ze nieuwe mensen? Welke richting moeten ze uit? Hoe doen ze het met hun financiën? Hier kunnen goede toezichthouders bij helpen.
De meerwaarde van het toezicht is namelijk groot. Het zijn mensen die met je mee willen denken, die adviseren en met je sparren, die bij spanningen kunnen inspringen en je aan de juiste mensen kunnen helpen. Vanuit hun ervaring en wijsheid helpen zij de zaken in goede banen te leiden. Het is gewoon fijn om ruggenspraak te houden met mensen in je nabijheid die weten wat er speelt, zodat je het wiel niet opnieuw hoeft uit te vinden. Je bent al druk genoeg met de zorg voor jouw cliënten.
Blik van buiten
Heel belangrijk hierbij is dat de toezichthouders onafhankelijk zijn. Geen familie, geen vrienden, geen verre neven. De nieuwe wet schrijft het zelfs voor. Het moeten objectieve mensen zijn, met een frisse blik van buiten. We zijn bij de NVTZ dan ook voor een onafhankelijke werving, want dan zoom je in op welke expertise je werkelijk nodig hebt.
En dit zorgt voor diversiteit. Je wilt ook niet drie dezelfde soort mensen in je raad hebben. Eén van je toezichthouders is iemand met financiële ervaring. Een ander is heel sterk op de inhoud. En de laatste persoon heeft een groot netwerk en heeft veel kennis van organisatieontwikkeling. Dan krijg je een mooie mix, een gewogen raad. Kijk ook naar verschillende leeftijden: een ervaren persoon die het spel al een keer heeft gespeeld, met daarnaast een jonge, maatschappelijk geïnteresseerde toezichthouder die het vak nog verder moet leren.
De juiste deskundigheid
Ik had laatst een zorgorganisatie aan de lijn. Er was veel misgegaan en ze hadden een boete gekregen. Wat bleek, ze hadden intern toezicht zonder iemand met de juiste financiële deskundigheid. Dan kan het misgaan. Want je ziet toch vaak dat mensen alleen maar rekening houden met mooi weer. Een goede, financieel onderlegde toezichthouder doet dit niet, die kijkt ook naar wat er mis kán gaan. En dat is belangrijk. Je wilt niet op de vingers getikt worden.
Het kost misschien tijd en ook geld om toezicht goed in te regelen, maar het is het waard. Wacht niet te lang met het inregelen. Sommige mensen zien het nu misschien nog als een moetje en doen het dan niet zorgvuldig. Dat is een risico. Regel het professioneel in en dan krijg je intern toezicht met meerwaarde. Door samen te sparren, te evalueren en met elkaar mee te denken help je jezelf en de organisatie verder.”
Wil je meer weten? Ga naar de website van de NVTZ.