Een belangrijke stap richting rookvrije zorg: de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) heeft uitgesproken dat roken géén grondrecht is. Deze uitspraak kan grote gevolgen hebben voor de manier waarop we binnen de zorg omgaan met roken, ook op zorgboerderijen.
Tot nu toe was er weinig tot geen juridische basis om het roken door deelnemers daadwerkelijk te verbieden. Roken werd vaak gedoogd, uit gewoonte of omdat men dacht dat er geen andere optie was. Deze uitspraak van de RSJ maakt echter duidelijk dat instellingen het recht hebben om een rookverbod in te stellen — ook als dat betekent dat deelnemers niet meer mogen roken tijdens hun verblijf of deelname aan dagbesteding.
De RSJ stelt expliciet dat roken geen mensenrecht of grondrecht is. In de betreffende zaak oordeelde de Raad dat een penitentiaire inrichting haar rookvrijbeleid mag aanscherpen, en dat dit niet in strijd is met de persoonlijke levenssfeer of autonomie van de gedetineerde. Dit principe is breder toepasbaar en biedt ook mogelijkheden voor zorginstellingen om rookvrije omgevingen te realiseren.
Voor zorgboeren is dit een kans om verdere stappen te zetten in het rookvrij maken van de zorglocatie. We weten uit onderzoek dat een rookvrije omgeving bijdraagt aan gezondheid, veiligheid én voorbeeldgedrag voor deelnemers. Toch is het in de praktijk vaak een spanningsveld: wat als iemand wil blijven roken? Wat zijn onze rechten en plichten als zorgaanbieders?
Met deze uitspraak is het duidelijker dan ooit: het is niet verplicht om roken toe te staan. Het onderstreept bovendien dat ook medewerkers en niet-rokende cliënten het recht hebben om te werken, leven en deelnemen in een rookvrije omgeving. Het is belangrijk dat de ondernemer en het management zich hiervan bewust is en verantwoordelijkheid neemt om dit recht actief te waarborgen.
Deze uitspraak helpt om onze ambities verder vorm te geven en meer zorgboerderijen te ondersteunen in de stap naar volledig rookvrij.
Wil je zelf aan de slag met een rookvrij beleid? Neem contact met ons op of bekijk de visietekst en praktische tips op de website.
Samen zorgen we voor een gezonde en rookvrije zorgomgeving.