‘Ik word gehoord en gezien’ is de belangrijkste kernwaarde voor Cor Joppe van De Nollestee/de Nollehof uit Melissant (Zuid-Holland). Het krijgt op veel manieren vorm op de zorgboerderij. Bij De Nollestee komen mensen met een verstandelijke beperking. De Nollehof is sinds een jaar open en ontvangt mensen met dementie. Ook zijn mensen met niet-aangeboren hersenletsel welkom op beide groepen.
“Het begint al bij binnenkomst, waar iedere deelnemer bij naam verwelkomd wordt om 9 uur. Meteen is er even contact en overleg over waar iemand wil beginnen. Om 9.30 uur is er al een koffiemoment om uit te wisselen hoe het met iedereen is. Als mensen zich goed voelen kunnen ze even darten of tafelvoetballen. Wanneer er iets speelt nemen we er de tijd voor.
Mensen op de Nollestee gaan vervolgens aan het werk op de kwekerij. We kweken 350 soorten planten. Mensen maken de hele cyclus mee: van stekken tot overpotten tot verkopen. Iedereen hier is trots op de kwekerij. We zorgen samen voor hele goede kwaliteit. Ondanks dat alles voor de zorg is opgezet, draagt de verkoop voor 15% bij aan de omzet. Mensen gaan hier naar hun werk, het woord dagbesteding komt niet voor.”
Gezien en gehoord worden bij onenigheid
“Het wil wel eens voorkomen dat er onenigheid is. Ook daarin zorgen we dat mensen gezien en gehoord worden. Iemand die boos of verdrietig is, gaat naar de break out room. Die staat een eindje van de groepsaccommodatie af. De begeleiding laat iemand daar even een paar minuten tot zichzelf komen en gaat er dan bij zitten. Er is eerst even stilte, want daarin worden zaken geordend en besloten. Dan volgt pas een gesprek: wat is er aan de hand? Waar komen de heftige emoties vandaan?
We doen aan hoor en wederhoor. Dus praten we afzonderlijk met de twee betrokkenen en gaan actief op zoek naar eventuele derden. Heel vaak is er een generaal én een katvanger, oftewel de boosdoener zelf is vaak aangemoedigd door een ander. We praten eerst met alle betrokkenen afzonderlijk en daarna in een klein groepsgesprek. Er volgen excuses en we houden even elkaars hand vast. Deze stappen van waarheidsvinding en verzoening gaan altijd vooraf aan herstel. Het zijn universele principes.
In het begin hadden we nog er geen vaste plek voor, toen liepen boze mensen wel eens de polder of het dorp in. Dat zorgde dan steevast voor een faal ervaring: politie erbij, mensen weer terug naar het erf dwingen terwijl ze worden bekeken. De break out room is veel rustiger en de kans op een succesvolle terugkomst vele malen groter.”
Zelf je werkzaamheden kiezen als je dementie hebt
“Bij de Nollestee, waar mensen met dementie komen, werken we met de Böhm methode. Die gaat uit van waar mensen zelf blij van worden. Het is niet altijd makkelijk passend werk voor iemand te bedenken, maar via de methode graven we heel diep en komen dan op verrassende dingen. Soms zijn ze op de groep van 14 mensen wel met 5 verschillende activiteiten bezig, maar het werkt wél en daar gaat het om.
Vooral mannen vinden het fijn dat er activiteiten zijn die verband houden met wat ze kunnen zoals hout bewerken, tuinieren, schilderen, model bouwen. Dit doen ze liever dan een spel. We verbouwen ons eigen eten en koken ook zelf tussen de middag een warme maaltijd. Ieder mens draagt op zijn eigen manier bij aan de maaltijd. Dat voelt iedereen, wat heel veel bijdraagt aan het gevoel van eigenwaarde. We koken van 100% verse ingrediënten, samengestelde producten met veel suiker en zout uit de supermarkt komen er niet in. ‘We eten samen gezond’ is voor ons dus een hele belangrijke tweede kernwaarde.
We vinden het belangrijk dat iedereen erbij hoort en meedoet, ook een kernwaarde. Dat komt mooi tot uiting in de winkel, waar ieder een keer per twee weken dienst heeft. Daar wordt geld verdiend, daar krijg je complimenten van klanten. Het is voor iedereen belangrijk.
Ertoe doen, gezien en gehoord worden komt ook tot uiting in ons postbeleid. Iedere week gaan er ten minste drie kaarten met de namen van iedereen de deur uit. Zo staan we stil bij ieders vreugde en verdriet.”
Werktoeleiding
Ook al was het niet de opzet van de Nollestee, inmiddels is het ook een plek waar mensen via het UWV weer aan het werk komen. “Mensen met een burn-out of depressie ontdekken hier wat voor werk ze aankunnen en gaan daar dan elders weer verder mee. Nu loopt het allemaal via het UWV, wij krijgen er gratis arbeid voor terug. Die we maximeren op drie maanden, anders loopt het hier te snel vol. Maar wie weet, pakken we deze tak er in de toekomst zelf ook wel bij.”
Sowieso werken de deelnemers met een verstandelijke beperking én de begeleiders zij aan zij in de kwekerij en winkel. Waar een ieder iets van opsteekt. “Planten hebben allemaal Latijnse namen. Eerst staat er de familienaam, dan de soort naam, die ook de kleur aangeeft. Verschillende deelnemers kunnen dus een beetje Latijn”, lacht Cor.