Zorgkosten rijzen in veel gemeenten de pan uit. Om meer geld naar de daadwerkelijke zorg te laten gaan, bedacht de Zeeuwse gemeente Reimerswaal een indicatieloze dagbesteding.
Zorgboerderij Rust na Onrust kan sindsdien mensen met dementie ontvangen op contractbasis. Het bevalt beide partijen uitstekend, zo is te beluisteren in het radio item van Omroep Zeeland hierover. Wij besloten er eens in te duiken: is het een kans, of zijn dit initiatieven die uiteindelijk risico's bij zorgboeren neerleggen en een verkapte bezuiniging betreffen. In dit artikel vind je enkele ervaringsverhalen.
“We hoeven mensen geen stempel meer te geven. Mensen komen hier soms als vrijwilliger, soms als deelnemer, maar het onderscheid is er niet. We bieden iedereen een gezellige plek. Het werkt destigmatiserend”, vertelt zorgboer Kees van Hoepen van Rust na Onrust. “Het is ook heel fijn dat je zomaar iedereen mag verwelkomen. Mensen zijn helemaal verbaasd dat ze niet eerst door allerlei procedures heen hoeven.”
Projectleider innovatie sociaal domein Ingrid Brilleman van de gemeente ziet meer kansen. “Ook bij de gezinsbegeleiding gaan we kijken of de indicaties eraf kunnen. Het bespaart 30% van de kosten, geld wat ook naar de zorg kan.”
Gemeente Kapelle heeft ook twaalf mensen op de zorgboerderij en heeft onlangs besloten ook voor hen naar indicatieloos te gaan. “Dat betekent weer minder administratieve lasten en een stabielere financiering. Eens per jaar gaan we in gesprek om te bekijken of er meer of minder plek en daarmee financiering nodig is”, zegt Kees. Het Kwaliteitskeurmerk Kwaliteit laat je zien! geeft hem de ruimte om de individuele dagrapportages weg te laten, nu dit van de gemeente niet meer hoeft. De rest van de keurmerkeisen blijven staan. En ook de intake en het administratiesysteem ONS houdt Kees overeind. “Dat geeft je toch overzicht van wie er zijn en welke medicatie er nodig is.”
Andere zorgboeren die indicatieloze dagbesteding aanbieden, zijn Zorgboerderij de Fochtel in Fochteloo (Friesland) en zorgboerderij De Slangenburg in Doetinchem (Gelderland). Beide zorgboerderijen bieden zowel indicatieloze dagbesteding als dagbesteding met indicatie. Bij Slangenburg omdat niet alle deelnemers uit de gemeente Doetinchem komen, en deelnemers uit andere gemeenten met een PGB werken. De Fochtel ontvangt mensen met dementie en heeft ook nog mensen met Wlz indicatie.
Falco Janssen van zorgboerderij De Slangenburg in Doetinchem biedt inwoners van Doetinchem indicatieloze dagbesteding en inwoners van andere gemeenten dagbesteding met indicatie. Het idee is ontstaan met de invoering van de WMO in 2005. “Ik kreeg het toen eerst benauwd, maar besefte me al snel dat ik de oplossing was voor het probleem van de gemeente. Zij moesten ineens zorgen dat vraag en aanbod op elkaar aansloot en dat de kosten binnen de perken bleven. We zijn toen in nauwe samenwerking met gemeente en Stadskamer gekomen tot deze constructie, waarbij mensen kunnen kiezen of ze naar de Stadskamer (reguliere inloopvoorziening van de gemeente) gaan of naar De Slangenburg. Ook maken we op de werkvloer geen onderscheid, niemand hoeft een stempel te krijgen. Er zijn naast deelnemers ook vrijwilligers en werknemers van Hartwerk, de sociale onderneming die we onlangs hebben opgericht voor groen, straatwerk, houtwerk en catering.”
De gemeente is erg betrokken en komt geregeld langs. “De beleidsadviseurs Sociaal Domein van de gemeente Doetinchem verdienen stuk voor stuk een lintje”, vindt Falco. “Ze denken heel erg mee vanuit de bedoeling en begrijpen precies wat we doen. We denken constant in gezamenlijke belangen.”
De Slangenburg krijgt voor mensen met een indicatie wel meer geld dan voor de mensen zonder indicatie. “Maar dat is ook logisch. De vergoeding voor de inloopvoorziening is voor de rust op de balans, de andere inkomsten maken het mogelijk dat we kunnen blijven investeren. Voor gemeenten is zorg op de zorgboerderij sowieso winst. Door mensen te ontvangen op de zorgboerderij spaar je met iedere euro vier euro zorgkosten . Preventieve dienstverlening loont.”
Zorgboerderij De Fochtel biedt indicatieloze dagbesteding aan mensen met dementie. Petra van Rozen: "Voordeel is dat je zo heel makkelijk kunt opschalen en af kunt schalen. We zijn heel flexibel hierin. Loopt het thuis niet goed, dan mogen mensen zo vaak komen als wenselijk is om een periode te overbruggen.
Wij bieden de dagbesteding aan voor een gemiddeld bedrag tussen de dagbesteding basis en de dagbesteding plus. Voor de ene krijg je dan soms te weinig, voor een ander weer te veel. Het gemiddelde is kloppend.
Momenteel is het in onze gemeente nog niet zo dat mensen eerst naar een voorliggende voorziening moeten ( indicatieloze) maar als dit in de toekomst wel zo zou zijn, dan zou ik er buiten vallen. Door dit nu aan te bieden doe ik mee, dit geeft zekerheid.
In mijn projectplan zijn we uitgegaan van 10 personen, echter doordat de ouderen ook achteruitgaan, heb ik verschillende mensen met een Wlz (4 a 5 gasten) en daardoor momenteel geen ruimte voor 10 mensen vanuit de Wmo. Als die vraag er toch komt, is er nog wel een extra ruimte die ik kan inzetten. Het enige nadeel van een inloopvoorziening zijn is dat je niet automatische de gegevens krijgt van een persoon, verder zijn er geen nadelen."
"Wij zitten in een proef jaar, ik heb nu elke drie maanden een afspraak met de beleidsmedewerker van de gemeente. Ik kan aangeven of het goed gaat, of het budget toereikend is ed. Alles is bespreekbaar. Dat is heel prettig."